تأثیر تغییرات گرادیان حرارتی بر خواص ژئوشیمیایی نفت مخزن بنگستان میادین اهواز و مارون

هدف از این مطالعه، بررسی تأثیرات تغییر شیب زمین گرمایی بر خواص ژئوشیمیایی نفت مخزن بنگستان میادین اهواز و مارون می باشد. بدین منظور نمونه های نفت میدان تهیه و آنالیز های مختلف ژئوشیمیایی (کروماتوگرافی گازی، کروماتوگرافی گازی ـ طیف سنجی جرمی و بررسی ترکیب ایزوتوپی) بر روی آنها انجام گرفت. نقشه های هم ارزش شیب زمین گرمایی هر دو میدان تهیه و با خواص ژئوشیمیایی نفت های مرتبط مقایسه شدند. اطلاعات حاصله از کروماتوگرافی و همچنین اطلاعات بدست آمده از آنالیز طیف سنجی جرمی نظیر نسبت های c27 dia/(dia+reg)، sterane/terpanes، c22t/c24t، c26t/c25t، c24t/c23t،c29h/c30h، c35 homohopane index و ts/ts+tm همگی نشان می دهند که نفت های هر دو میدان دارای یک سنگ منشاء اصلی می باشند. لیتولوژی این سنگ منشاء کربناته می باشد که در یک محیط احیائی و دریای باز ته نشین شده است. پارامترهای بیومارکری مربوط به بلوغ نیز، بلوغ بالایی را برای نفت های مورد مطالعه نشان می دهند که این پارامترها با تغییرات شیب زمین گرمایی در میدان اهواز همخوانی کامل و در میدان مارون متأسفانه بدلیل کمی اطلاعات موجود از وضعیت زمین گرمایی میدان همخوانی نسبی نشان می دهند. افزایش گرادیان حرارتی در قسمت هایی از میادین سبب افزایش نسبت های c29???/(???+???) و c29??? 20s/(s+r) شده است. با توجه به نقشه هم ارزش این نسبت ها و نقشه تغییرات شیب زمین گرمایی میادین، این نسبت ها قابل اعتمادترین و مستقل ترین پارامتر ها در سنجش بلوغ نفت میادین می باشند. همچنین ترکیب ایزوتوپی بدست آمده نیز موید یک سنگ منشاء واحد کربناته بوده که در یک محیط احیائی ته نشین شده است. از نکات قابل توجه در این مطالعه پدیده اختلاط در چاه های 360، 276 و 265 میدان اهواز و چاه های 43 و 123 میدان مارون می باشد. ترکیب ایزوتوپی سبک تر نفت متعلق به چاه 360 نشان دهنده یک سنگ منشاء قدیمی تر و نسبت های بیومارکری مربوطه خبر از سنگ منشائی کربناته تر نسبت به بقیه چاه ها می دهند. از طرف دیگر، نمونه چاه های 276 و 265 ترکیب ایزوتوپی سنگین تر و با توجه به ترکیب بیومارکری سنگ منشائی مارنی تر و با رس زیاد را نشان می دهند. با توجه به این اطلاعات نفت چاه 360 با نفت سازندی قدیمی تر نظیر گدوان یا گرو و نفت چاه های 276 و 265 با نفت سازندی جوان تر نظیر ایلام و پابده آمیخته شده اند. مطالعه تاریخچه تدفین و مدل بلوغ این چاه ها این نتیجه گیری را تأیید می کند. همچنین ترکیب ایزوتوپی در نفت چاه های 43 و 123 مارون نیز نشان دهنده پدیده اختلاط می باشند. اختلاط نفت در هر دو میدان هم سبب تغییر ترکیب ایزوتوپی اصیل نفت شده و هم پیچیده شدن همخوانی بین شیب زمین گرمایی و ترکیب ایزوتوپی میادین گردیده است. نهایتاً بر اساس پارامترهای ژئوشیمیایی بلوغ و زمین شناسی بهترین نقاط جهت حفاری های آتی قسمت مرکزی به سمت جنوب میدان و دماغه شرقی میدان اهواز و همچنین اطراف چاه 21 و قسمت های مرکزی میدان مارون، تشخیص داده شدند.